So sánh gang và thép qua 6 yếu tố cơ bản

So sánh gang và thép vẫn luôn là chủ đề được nhiều người bởi tính ứng dụng cao của chúng. Dù có những điểm khác nhau nhưng đây vẫn là 2 vật liệu quan trọng trong công nghiệp và xây dựng. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn so sánh dựa theo các yếu tố cụ thể để chọn ra vật liệu thích hợp.

Khái niệm gang và thép là gì?

Để nắm rõ về từng loại khi so sánh gang và thép, trước tiên bạn cần so sánh về khái niệm của từng loại. Sự khác nhau đó sẽ giúp bạn có sự so sánh cơ bản. Mặc dù chúng đều được ứng dụng nhiều trong các lĩnh vực khác nhau. Tuy nhiên, cơ bản về khái niệm chúng cũng có sự khác nhau.

Gang

Gang là một loại hợp kim được sản xuất từ tổng hợp sắt, cacbon với tỷ lệ nhất định tùy theo mục đích sử dụng. Hàm lượng cacbon sử dụng trong gang sẽ lớn hơn các nguyên tố khác. Các nguyên tố khác có thêm trong gang như Si, P, S và Mn.

Có 2 loại gang chính đang được sử dụng hiện nay, đó là gang trắng và gang xám.

Gang xám: đây là dòng gang phổ biến và được dùng nhiều trong việc sản xuất với đặc tính giòn, chống uốn tương đối kém nên không rèn được.

Gang trắng: loại gang có chiều dày nhất định, cứng và khả năng chống mài mòn lớn.

Thép

Thép là một loại hợp kim được tạo ra bởi các nguyên tố carbon và sắt, lượng carbon thường thấp hơn các nguyên tố khác. Hàm lượng carbon này cũng là nguyên nhân làm cho các nguyên tử sắt không di chuyển nhiều.

Tùy theo nhu cầu mà nhà sản xuất sẽ tự điều chỉnh tỷ lệ các nguyên tố. Từ đó tạo ra các loại thép khác nhau.

Các yếu tố so sánh gang và thép cơ bản

Để so sánh gang và thép thì có thể so sánh dựa theo các yếu tố như sau:

Về đặc tính

Đặc tính của gang là giòn, giảm chấn, nhiệt độ nóng chảy cao, giảm tiếng ồn nến nó được dùng làm phôi của nhiều loại hợp kim. Khi gặp thời tiết lạnh thì gang không bị co lại nhưng dễ giòn, dễ gãy nếu có tác động mạnh bên ngoài.

Còn thép thì khó đúc, nhẹ, nếu nấu chảy ở nhiệt độ cao thì có thể uốn cong được. Nhưng quá trình nóng chảy này diễn ra khá lâu. Thép có tính đàn hồi tốt nên ít bị ăn mòn hơn khi chịu ảnh hưởng từ môi trường.

Về khả năng gia công

Một tiêu chí để so sánh gang và thép chính là khả năng gia công. So với thép thì gang thường dễ gia công hơn. Gang có điểm nóng chảy cao, cho phép tạo ra nhiều hình dạng dễ dàng.

Thép thì lại không dễ cắt. Hơn nữa, nó còn gây ra tình trạng hao mòn dụng cụ nên gia công mất nhiều thời gian và chi phí hơn.

Về độ chống va đập

Khi so sánh gang và thép thì yếu tố chống va đập cũng rất quan trọng. Về điểm này thì gang lại không bằng thép. Thép chịu được va đập tốt, ít khi bị biến dạng. Gang thì có tính chất giòn nên dễ bị gãy hay sứt mẻ nếu chịu áp lực mạnh.

Về độ dễ đúc

Khi nóng chảy ở nhiệt độ cao thì gang tương đối dễ đúc và cũng được tạo thành nhiều hình dáng khác nhau. Chính vì vậy nên vật liệu này được ứng dụng nhiều trong các lĩnh vực khác nhau. Kể cả quá trình đúc gang cũng không mất nhiều thời gian và công sức.

Còn thép thì khó đúc hơn, quá trình nóng chảy cũng diễn ra lâu hơn bình thường, nó cũng dễ phản ứng khi tương tác với vật liệu đúc.

Về tính ứng dụng

Gang có tính cứng, chống ăn mòn cao nên thường sử dụng để làm các thiết bị nội thất, nhà bếp… Còn thép thì có khả năng giãn nở khi nhiệt độ thay đổi, độ đàn hồi tốt, nên được dùng làm các đồ vật có hình dạng không quá phức tạp. Hoặc làm các thiết bị chịu nhiệt và chịu lực.

Về giá cả

Hiện nay, với giá thị trường thì giá thu mua nguyên liệu hoặc gia công bằng gang sẽ rẻ hơn so với thép. Chi phí sản xuất, nhân công, năng lượng của gang cũng thấp hơn thép.

Gang và thép được ứng dụng như thế nào?

Khi so sánh gang và thép theo các yếu tố trên, mỗi vật liệu lại có những ưu thế riêng. Cho nên, gang và thép cũng có những ứng dụng khác nhau. Cụ thể:

Trong cuộc sống

Thép được ứng dụng nhiều trong các công trình lớn, sản xuất thiết bị hàng không, sản xuất xe hơi… Đó là những công trình yêu cầu độ bền và độ chịu lực cao.

Còn gang thì chủ yếu dùng để sản xuất các chi tiết máy, nội thất, vật dụng nhà bếp bởi tính cứng và chịu mài mòn tốt. Nhưng những vật liệu, thiết bị từ gang thường có độ thẩm mỹ kém hơn. Tuy nhiên, nó lại rẻ hơn nhiều so với các thiết bị, đồ gia dụng làm từ các vật liệu khác.

Gang thường được dùng trong xây dựng các cấu trúc có yêu cầu khối lượng và chi phí thấp.

Trong xây dựng

Thép thường được dùng để làm khung nhà với khả năng chịu lực tốt, chịu được nhiệt độ hay sự tác động của môi trường. Hầu hết trong các công trình hiện đại đều có thép.

Còn gang thì được dùng nhiều trong việc làm ống dẫn nước, máng dẫn nước ngày xưa. Hiện nay dùng trong xây dựng là loại gang xám.

Hy vọng với bài viết trên đã giúp bạn có thể so sánh gang và thép. Hãy lưu ý kỹ để chọn ra nguyên vật liệu phù hợp nhé.